وَ مِنْ خُطْبَهٍ لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ: لا يَشْغَلُهُ شَأْنٌ عَنْ شَأْنٍ، وَ لا يُغَيِّرُهُ زَمانٌ، وَ لا يَحْوِيهِ مَكانٌ، وَ لا يَصِفُهُ لِسانٌ، لا يَعْزُبُ عَنْهُ عَدَدُ قَطْرِ الْمإِ، وَ لا نُجُومُ السَّمإِ، وَ لا سَوافِى الرِّيحِ فِى الْهَوإِ، وَ لا دَبِيبُ النَّمْلِ عَلَى الصَّفا، وَ لا مَقِيلُ الذَّرِّ فِى اللَّيْلَهِ الظَّلْماءِ، يَعْلَمُ مَساقِطَ الْأَوْراقِ، وَ خَفِىَّ طَرْفِ الْأَحْداقِ. وَ أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ غَيْرَ مَعْدُولٍ بِهِ، وَ لا مَشْكُوكٍ فِيهِ، وَ لا مَكْفُورٍ دِينُهُ، وَ لا مَجْحُودٍ تَكْوِينُهُ، شَهادَةَ مَنْ صَدَقَتْ نِيَّتُهُ، وَ صَفَتْ دِخْلَتُهُ، وَ خَلَصَ يَقِينُهُ، وَ ثَقُلَتْ مَوازِينُهُ. وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ الْمُجْتَبىَ مِنْ خَلائِقِهِ، وَ الْمُعْتامُ لِشَرْحِ حَقائِقِهِ، وَ الْمُخْتَصُّ بِعَقائِلِ كَراماتِهِ، وَ الْمُصْطَفى لِكَرئِمِ رِسالاتِهِ، وَ الْمُوَضَّحَةُ بِهِ أَشْراطُ الْهُدى، وَ الْمَجْلُوُّ بِهِ غِرْبِيبُ الْعَمى.
اَيُّهَا النّاسُ، إِنَّ الدُّنْيا تَغُرُّ الْمُؤَمِّلَ لَها وَ الْمُخْلِدَ إِلَيْها، وَ لا تَنْفَسُ بِمَنْ نافَسَ فِيها، وَ تَغْلِبُ مَنْ غَلَبَ عَلَيْها. وَ أَيْمُ اللَّهِ ما كانَ قَوْمٌ قَطُّ فِى غَضّ نِعْمَةٍ مِنْ عَيْشٍ فَزالَ عَنْهمْ إِلّا بِذُنُوبٍ اجْتَرَحُوها، لِأَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلّامٍ لِلْعَبِيدِ وَ لَو أَنَّ النَّاسَ- حِينَ تَنْزِلُ بِهِمُ النِّقَمُ وَ تَزُولُ عَنْهُمُ النِّعَمُ فَزِعُوا إِلى رَبِّهِمْ بِصِدْقٍ مِنْ نِيَّاتِهِمْ وَ وَلَهٍ مِنْ قُلُوبِهِمْ لَرَدَّ عَلَيْهِمْ كُلَّ شارِدٍ وَ أَصْلَحَ لَهُمْ كُلَّ فاسِدٍ. وَ إِنِّى لَأَخْشى عَلَيْكُمْ أَنْ تَكُونُوا فِى فَتْرَةٍ، وَ قَدْ كانَتْ أُمُورٌ مَضَتْ مِلْتُمْ فِيها مَيْلَةً كُنتُمْ فِيها عِنْدِى غَيْرَ مَحْمُودِينَ، وَ لَئِنْ رُدَّ عَلَيْكُمْ أَمرُكُمْ إِنَّكُمْ لَسُعَداءُ، وَ ما عَلَىَّ إِلَّا الْجُهْدُ. وَ لَوْ أَشاءُ أَنْ أَقُولَ لَقُلْتُ، عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ.
در صفات خداوند
خداشناسى
هيچ كارى خدا را از كار ديگر باز نمىدارد، و گذشت زمان در او دگرگونى ايجاد نمىكند، و مكانى او را در بر نمىگيرد، هيچ زبانى قدرت وصف او را ندارد، و چيزى از خدا مخفى و پنهان نيست، نه تعداد قطرات فراوان آبها، و نه ستارگان انبوه آسمان، و نه ذرات خاك همراه با گردبادها در هوا، و نه حركات مورچگان بر سنگهاى سخت، و نه استراحتگاه مورچگان ريز در شبهاى تار. خدا از مكان ريزش برگ درختان، و حركات مخفيانه چشمها آگاه است. و شهادت مىدهم كه جز الله، خدايى نيست، همتايى نداشته و شك و ترديدى در او راه ندارد، دين او را انكار نمىكنم، و به آفريدگارى او اعتقاد دارم، گواهى كسى كه نيت او راست، درون او پاك، يقين او خالص، و ميزان عمل او گرانسنگ است. و شهادت مىدهم كه محمد (ص) بنده و فرستاده و برگزيده او از ميان انسانهاست پيامبر (ص) براى تشريح حقائق آيين الهى انتخاب، و به ارزشهاى ويژه اخلاقى گرامى داشته شد. او را براى رساندن رسالتهاى كريمانهاش برگزيد، نشانههاى هدايت به وسيله او آشكار، و تاريكيهاى جهل و گمراهى با نور هدايت او از ميان رفت.
روش برخورد با دنيا
اى مردم! دنيا آرزومندان و خواهان خود را فريب مىدهد، براى شيفتگان خود ارزشى قائل نيست، و آن كس را كه بر دنيا پيروز شود مغلوب گرداند. بخدا سوگند! هرگز ملتى از ناز و نعمت زندگى گرفته نشدند مگر به كيفر گناهانى كه انجام دادهاند، زيرا خداوند به بندگان خود ستم روا نمىدارد، اگر مردم به هنگام نزول بلاها، و گرفته شدن نعمتها، با درستى نيت در پيشگاه خدا زارى كنند، و با قلبهاى پر از محبت از خداوند درخواست عفو نمايند، آنچه از دستشان رفته باز خواهد گشت، و هرگونه فسادى خواهد شد. من بر شما ترسناكم كه در جهالت و غرور فرو رفته باشيد، چه اينكه در گذشته به سويى كشيده شديد كه قابل ستايش نبود. اما اگر در زندگانى خود اصلاحاتى پديد آوريد، سعادتمند خواهيد شد، وظيفه من جز تلاش و كوشش در اصلاح امور شما نيست، اگر مىخواستم، بىمهريهاى شما را بازگو مىكردم، خدا آنچه را گذشت ببخشايد.