اعراب پيش از بعثت

شناخت فرهنگ جاهليت

خداوند، پيامبر اسلام، حضرت محمد (ص) را هشداردهنده جهانيان مبعوث فرمود، تا امين و پاسدار وحى الهى باشد، آنگاه كه شما ملت عرب، بدترين دين را داشته، و در بدترين خانه زندگى مى‏كرديد، ميان غارها، سنگهاى خشن و مارهاى سمى خطرناك فاقد شنوايى، بسر مى‏برديد، آبهاى آلوده مى‏نوشيديد. و غذاهاى ناگوار مى‏خورديد، خون يكديگر را به ناحق مى‏ريختيد، و پيوند خويشاوندى را مى‏بريديد، بتها ميان شما پرستش مى‏شد، و مفاسد و گناهان، شما را فرا گرفته بود.

مظلوميت و تنهايى على (ع)

پس از وفات پيامبر (ص) و بى‏وفايى ياران به اطراف خود نگاه كرده ياورى جز اهل بيت خود نديدم، (كه اگر يارى كنند، كشته خواهند شد و به مرگ آنان رضايت ندادم) چشم پر از خار و خاشاك را ناچار فرو بستم، و با گلويى كه استخوان شكسته در آن گير كرده بود جام تلخ حوادث را نوشيدم، و خشم خويش فرو خوردم، و بر نوشيدن جام تلخ‏تر از گياه حنظل، شكيبايى نمودم.

(قسمت ديگرى از همين خطبه:)

معرفى عمروعاص و ضرورت آمادگى نظامى

عمروعاص با معاويه بيعت نكرد. مگر آنكه شرط كرد تا براى بيعت درهم و دينار فراوان بگيرد، كه در اين معامله شوم، دست فروشنده هرگز به پيروزى نرسد و سرمايه خريدار به رسوايى كشانده شود. اى مردم كوفه، آماده پيكار شويد، و ساز و برگ جنگ فراهم آوريد، زيرا كه آتش جنگ زبانه كشيده و شعله‏هاى آن بالا گرفته است، صبر و استقامت را شعار خويش سازيد كه پيروزى مى‏آورد