( وَ مِنْ خُطْبَةٍ لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ: ) وَ انقادَتْ لَهُ الدُّنْيا وَ الاخِرَةُ بِأَزِمَّتِها، وَ قَذَفَتْ إِلَيْهِ السَّمواتُ وَ الْأَرَضُونَ مَقالِيدَها، وَ سَجَدَتْ لَهُ بِالْغُدُوِّ وَ الاصالِ الْأَشْجارُ النّاضِرَةُ، وَ قَدَحَتْ لَهُ مِنْ قُضْبانِهَا النِّيرانُ الْمُضِيئَةُ، وَ اتَتْ أُكُلَها بِكَلِماتِهِ الثِّمارُ الْيانِعَةُ.
مِنْها: وَ كِتابُ اللَّهِ بَيْنَ أَظْهُرِكُمْ ناطِقٌ لا يَعْيى لِسانُهُ، وَ بَيْتٌ لا تُهْدَمُ أَرْكانُهُ، وَ عِزٌّ لا تُهْزَمُ اَعْوانُهُ.
مِنْها: أَرْسَلَهُ عَلى حِينِ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ، وَ تَنازُعٍ مِنَ الْأَلْسُنِ، فَقَفّى بِهِ الرُّسُلَ، وَ خَتَمَ بِهِ الْوَحْىَ، فَجاهَدَ فِى اللَّهِ الْمُدْبِرِينَ عَنْهُ، وَ الْعادِلِينَ بِهِ.
مِنْها: وَ إِنَّمَا الدُّنْيا مُنتَهى بَصَرِ الْأَعْمى، لا يُبْصِرُ مِمَّا وَراءَها شَيْئاً، وَ الْبَصِيرُ يَنفُذُها بَصَرُهُ، وَ يَعْلَمُ أَنَّ الدّارَ وَراءَها فَالْبَصِيرُ مِنْها شاخِصٌ، وَ الْأَعْمى إِلَيْها شاخِصٌ، وَ الْبَصِيرُ مِنْها مُتَزَوِّدٌ، وَ الْأَعْمى لَها مُتَزَوِّدٌ.
مِنْها: وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَيْسَ مِنْ شَىْءٍ إِلّا وَ يَكادُ صاحِبُهُ يَشْبَعُ مِنْهُ وَ يَمَلُّهُ إِلَّا الْحَياةَ، فَإِنَّهُ لا يَجِدُ لَهُ فِى الْمَوْتِ راحَةً وَ إِنَّما ذلِكَ بِمَنزِلَةِ الْحِكْمَةِ الَّتِى هِىَ حَياةٌ لِلْقَلْبِ الْمَيِّتِ، وَ بَصَرٌ لِلْعَيْنِ الْعَمْياءِ، وَ سَمْعٌ لِلْأُذُنِ الصَّمّاءِ، وَرِىٌّ لِلظَّمْآنِ، وَ فِيهَا الْغِنى كُلُّهُ وَ السَّلامَةُ، كِتابُ اللَّهِ تُبْصِرُونَ بِهِ، وَ تَنطِقُونَ بِهِ، وَ تَسْمَعُونَ بِهِ، وَ يَنْطِقُ بَعْضُهُ بِبَعْضٍ، وَ يَشْهَدُ بَعْضُهُ عَلى بَعْضٍ، وَ لا يَخْتَلِفُ فِى اللَّهِ، وَ لا يُخالِفُ بِصاحِبِهِ عَنِ اللَّهِ.
قَدِ اصْطَلَحْتُمْ عَلَى الْغِلّ فِيما بَيْنَكُمْ، وَ نَبَتَ الْمَرْعى عَلى دِمَنِكُمْ، وَ تَصافَيْتُمْ عَلى حُبِّ الْامالِ، وَ تَعادَيْتُمْ فِى كَسْبِ الْأَمْوالِ لَقَدِ اسْتَهامَ بِكُمُ الْخَبِيثُ، وَ تاهَ بِكُمُ الْغُرُورُ، وَ اللَّهُ الْمُسْتَعانُ عَلى نَفْسِى وَ أَنْفُسِكُمْ.
ذكر عظمت پروردگار
عظمت پروردگار
دنيا و آخرت، خدا را فرمانبردار است، و سررشته هر دو به دست او است، آسمانها و زمينها كليدهاى خويش را به او سپردند، و درختان شاداب و سرسبز، صبحگاهان و شامگاهان در برابر خدا سجده مىكنند، و از شاخههاى درختان نور سرخ رنگى شعلهورشده، به فرمان او ميوههاى رسيده را به انسانها تقديم مىدارند.
ويژگيهاى قرآن.
كتاب خدا قرآن در ميان شما سخنگويى است كه هيچگاه زبانش از حقگويى كند و خسته نشده، و همواره گوياست، خانهاى است كه ستونهاى آن هرگز فرو نمىريزد، و صاحب عزتى است كه يارانش هرگز شكست ندارند.
ويژگيهاى پيامبر (ص)
خدا پيامبر (ص) را پس از يك دوران طولانى كه ديگر پيامبران نبودند، فرستاد، و زمانى كه ميان طرفدارن مذاهب گوناگون نزاع درگرفته و راه اختلاف مىپيمودند، پس او را در پى پيامبران فرستاد، و وحى را با فرستادن پيامبر (ص) ختم فرمود، پس پيامبر (ص) با تمام مخالفانى كه به حق پشت كردند، و از آن منحرف گشتند به مبارزه پرداخت.
روش برخورد با دنيا
و همانا دنيا نهايت ديدگاه كوردلان است، كه آن سوى دنيا را نمىنگرند، اما انسان آگاه، نگاهش از دنيا عبور كرده از پس آن سراى جاويدان آخرت را مىبيند، پس انسان آگاه به دنيا دل نمىبندد و انسان كوردل تمام توجهاش دنياست، بينا از دنيا زاد و توشه برگيرد و نابينا براى دنيا توشه فراهم مىكند.
اندرزهاى جاودانه
آگاه باشيد، در دنيا چيزى نيست مگر آنكه صاحبش به زودى از آن سير و از داشتن آن دلگير مىشود، جز ادامه زندگى، زيرا در مرگ آسايشى نمىنگرند، حيات و زندگى چونان حكمت و دانش است كه حيات دل مرده، و بينايى چشمهاى نابيناست و مايه شنوايى براى گوشهاى كر، آبى گوارا براى تشنگان مىباشد كه همه در آن سالم و بىنيازند.
ويژگيهاى قرآن
اين قرآن است كه با آن مىتوانيد راه حق را بنگريد، و با آن سخن گوييد، و به وسيله آن بشنويد، بعضى از قرآن از بعضى ديگر سخن مىگويد، و برخى بر برخى ديگر گواهى مىدهد، در شناساندن خدا اختلافى نداشته، و كسى را كه همراهش شد از خدا جدا نمىسازد.
علل سقوط مردم
مردم! گويا به خيانت و كينهورزى اتفاق داريد، و در رفتار رياكارانه، گياهان روييده از سرگين را مىمانيد، در دوستى با آرزوها به وحدت رسيديد، و در جمعآورى ثروت به دشمنى پرداختيد شيطان شما را در سرگردانى افكنده و غرور شما را به هلاكت مىكشاند براى خود و شما از خدا يارى مىطلبم.