( وَ مِن كَلامٍ لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ ) بَعْدَ ما بُويِعَ بِالْخِلافَةِ، وَ قَدْ قالَ لَهُ قَومٌ مِنَ الصَّحابَةِ: لَوْ عاقَبْتَ قَوْماً مِمَّنْ أَجْلَبَ عَلى عُثْمانَ؟ فَقالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: يا إِخْوَتاهُ، إِنِّى لَسْتُ أَجْهَلُ ما تَعْلَمُونَ، وَ لكِنْ كَيْفَ لِى بِقُوَّةٍ وَ الْقَوْمُ الْمُجْلِبُونَ عَلى حَدِّ شَوْكَتِهِمْ يَمْلِكُونَنا وَ لا نَمْلِكُهُمْ؟ وَ ها هُمْ هؤُلاءِ قَدْ ثارَتْ مَعَهُمْ عُبْدانُكُمْ، وَ الْتَفَّتْ إِلَيْهِمْ أَعْرابُكُمْ، وَ هُمْ خِلالَكُمْ يَسُومُونَكُمْ ما شآؤُا، وَ هَلْ تَرَوْنَ مَوْضِعاً لِقُدْرَةٍ عَلى شَىْءٍ تُرِيدُونَهُ؟ وَ إِنَّ هذَا الْأَمْرَ أَمْرُ جاهِلِيَّةٍ، وَ إِنَّ لِهؤُلاءِ الْقَوْمِ مادَّةً. إِنَّ النّاسَ مِنْ هذَا الْأَمْرِ- إِذا حُرِّكَ- عَلى أُمُورٍ: فِرْقَةٌ تَرى ما تَرَوْنَ، وَ فِرْقَةٌ تَرى ما لا تَرَوْنَ، وَ فِرْقَةٌ لا تَرى هذا وَ لا هذا، فَاصْبِرُوا حَتّى يَهْدَأَ النّاسُ، وَ تَقَعَ الْقُلُوبُ مَواقِعَها، وَ تُؤْخَذَ الْحُقُوقُ مُسْمَحَةً، فَاهْدَأُوا عَنِّى، وَ انْظُرُوا ماذا يَأْتِيكُمْ بِهِ أَمْرِى، وَ لا تَفْعَلُواْ فَعْلَةً تُضَعْضِعُ قُوَّةً، وَ تُسْقِطُ مُنَّةً، وَ تُورِثُ وَهْناً وَ ذِلَّةً وَ سَأُمْسِكُ الْأَمْرَ مَا اسْتَمْسَكَ، وَ إِذا لَمْ أَجِدْ بُدّاً فَآخِرُ الدَّواءُ الْكَىّ
پس از بيعت با حضرت
واقعبينى در مبارزه با ناكثين
اى برادران! از آنچه شما مىدانيد بىاطلاع نيستم، اما قدرت اجراى آن را چگونه به دست آورم؟ آنان با ساز و برگ و نيرو به راه افتادند، بر ما تسلط دارند و ما بر آنها قدرتى نداريم، هماكنون بردگان شما با آنها مىجوشند، و باديهنشينان اطراف شما به آنها پيوستهاند، آنها در ميان شما زندگى مىكنند، و هر مشكلى را كه بخواهند بر شما مىبارند، آيا براى خواستههاى خود تواناييد؟
مشكلات جنگ داخلى
كارى كه پيش آمده از جاهليت است، شورشيان يار و ياور دارند، اگر براى كيفر دادنشان حركتى آغاز شود، مردم به چند دسته تقسيم مىشوند، گروهى خواستههاى شما را دارند، و عدهاى بر خلاف شما فكر مىكنند، و گروهى نه اين را مىپسندند و نه آن را، پس صبر كنيد تا مردم آرام شوند، و دلهاى مضطرب در جاى خود قرار گيرد، و حقوق از دست رفته با مدارا گرفته شود. اكنون مرا آسوده گذاريد، و در انتظار فرمان من باشيد، كارى نكنيد كه قدرت ما را تضعيف كند، اقتدار امت ما را متزلزل سازد و سستى و زبونى به بار آورد، اين جريان سياسى را تا مىتوانم مهار مىكنم، اما اگر راه چارهاى نيابم با آنان مىجنگم (كه سرانجام درمان، داغ كردن است).