( وَ مِنْ كَلامٍ لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ ) قَبْلَ مَوْتِهِ: أَيُّهَا النّاسُ، كُلُّ امْرِىءٍ لاقٍ ما يَفِرُّ مِنْهُ فِى فِرارِهِ، وَ الْأَجَلُ مَساقُ النَّفْسِ، وَ الْهَرَبُ مِنْهُ مُوافاتُهُ، كَمْ أَطْرَدْتُ الْأَيّامَ أَبْحَثُها عَنْ مَكْنُونِ هذَا الْأَمْرِ فَأَبَى اللَّهُ إِخْفاءَهُ، هَيْهاتَ! عِلْمٌ مَخْزُونٌ، أَمَّا وَصِيَّتِى: فَاللَّهَ لا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً، وَ مُحَمَّداً - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ- فَلا تُضَيِّعُوا سُنَّتَهُ، أَقِيمُواْ هذَيْنِ الْعَمُودَيْنِ، وَ أَوْقِدُوا هذَيْنِ الْمِصْباحَيْنِ، وَ خَلاكُمْ ذَمّ ما لَمْ تَشْرُدُوا. حَمَلَ كُلَّ امْرِىءٍ مِنكُمْ مَجْهُودَهُ، وَ خَفَّفَ عَنِ الْجَهَلَةِ، رَبٌّ رَحِيمٌ، وَ دِينٌ قَوِيمٌ، وَ إِمامٌ عَلِيمٌ، اَنَا بِالْأَمْسِ صاحِبُكُمْ، وَ اَنَا الْيَوْمَ عِبْرَةٌ لَكُمْ، وَ غَداً مُفارِقُكُمْ، غَفَرَ اللَّهُ لِى وَ لَكُمْ. إِنْ تَثْبُتِ الْوَطْأَةُ فِى هذِهِ الْمَزَلَّةِ فَذاكَ، وَ إِنْ تَدْحَضِ الْقَدَمُ فَإِنّا كُنّا فِى أَفْياءِ أَغْصانٍ، وَ مَهَابّ رِياحٍ، وَ تَحْتَ ظِلِّ غَمامٍ، اضْمَحَلَّ فِى الْجَوِّ مُتَلَفِّقُها، وَ عَفا فِى الْأَرْضِ مَخَطُّها، وَ إِنَّما كُنْتُ جاراً جاوَرَكُمْ بَدَنِى أَيّاماً، وَ سَتُعْقَبُونَ مِنِّى جُثَّةً خَلاءً، ساكِنَةً بَعْدَ حَراكٍ، وَ صامِتَةً بَعْدَ نُطُوق، لِيَعِظَكُمْ هُدُوِّى وَ خُفُوتُ إِطْراقى وَ سُكُونُ أَطْرافِى، فَاِنَّهُ أَوْعَظُ لِلْمُعْتَبِرِينَ مِنَ الْمَنطِقِ الْبَلِيغِ وَ الْقَوْلِ الْمَسْمُوعِ. وَ داعيكُمْ وَداعُ امْرِىءٍ مُرصِدٍ لِلتَّلاقِى، غَداً تَرَوْنَ أَيّامِى، وَ يُكْشَفُ لَكُمْ عَنْ سَرائِرِى، وَ تَعْرِفُونَنِى بَعْدَ خُلُوِّ مَكانى، وَ قِيامِ غَيْرِى مَقامى.
پيش از وفاتش
ياد مرگ
اى مردم! هر كس از مرگ فرار كند به هنگام فرار آن را خواهد ديد، اجل سرآمد زندگى، و فرار از مرگ رسيدن به آن است، چه روزگارانى كه در پى گشودن راز نهفتهاش بودم اما خواست خداوند جز پنهان ماندن آن نبود، هيهات! علمى پنهان است.
وصيتهاى امام على (ع)
اما وصيت من نسبت به خدا، آنكه چيزى را شريك خدا قرار ندهيد، و نسبت به پيامبر (ص) اين است كه، سنت و شريعت او را ضايع نكنيد، اين دو ستون محكم را برپا داريد و اين دو چراغ را فروزان نگهداريد و تا آن زمان كه از حق منحرف نشديد، سرزنشى نخواهيد داشت، كه براى هر كس به اندازه توانايى او وظيفهاى تعيين گرديده، و نسبت به افراد جاهل و نادان تخفيف دادهشده است زيرا كه: پروردگار رحيم، و دين استوار، و پيشوا آگاه است، من ديروز رهبر شما بودم و امروز مايه پند و عبرت شما هستم، و فردا از شما جدا خواهم شد، خدا شما و مرا بيامرزد، اگر از اين ضربت و در اين لغزشگاه نجات يابم، كه حرفى نيست، اما اگر گامها بلغزد و از اين جهان بروم، ما نيز چون ديگران در سايه شاخساران، مسير وزش باد و باران، و زير سايه ابرهاى متراكم آسمان پراكنده مىشويم، و آثارمان در روى زمين نابود خواهد شد. من از همسايگان شما بودم، كه چند روزى در كنار شما زيستم، و به زودى از من جز جسدى بى روح و ساكن پس از آن همه تلاش، و خاموش پس از آن همه گفتار، باقى نخواهد ماند، پس بايد سكوت من، و بىحركتى دست و پا و چشمها و اندام من، مايه پند و اندرز شما گردد، كه از هر منطق رسايى و از هر سخن موثرى عبرتانگيزتر است، وداع و خداحافظى من با شما چونان جدايى كسى است كه آماده ملاقات پروردگار است، فردا ارزش ايام زندگى مرا خواهيد ديد، و راز درونم را خواهيد دانست، پس از آن كه جاى مرا خالى ديديد و ديگرى بر جاى من نشست، مرا خواهيد شناخت