( وَ مِنْ خُطْبَةٍ لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ ) يَصِفُ فِيهَا الْمُنافِقِينَ: نَحْمَدُهُ عَلى ما وَفَّقَ لَهُ مِنَ الطَّاعَةِ، وَ ذادَ عَنْهُ مِنَ الْمَعْصِيَةِ، وَ نَسْأَلُهُ لِمِنَّتِهِ تَماماً، وَ بِحَبْلِهِ اعْتِصاماً، وَ نَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ: خاضَ إِلى رِضْوانِ اللَّهِ كُلَّ غَمْرَةٍ، وَ تَجَرَّعَ فِيهِ كُلَّ غُصَّةٍ، وَ قَدْ تَلَوَّنَ لَهُ الْأَدْنَوْنَ، وَ تَأَلَّبَ عَلَيْهِ الْأَقْصَوْنَ، وَ خَلَعَتْ إِلَيْهِ الْعَرَبُ أَعِنَّتَها، وَ ضَرَبَتْ إِلى مُحارَبَتِهِ بُطُونَ رَواحِلِها، حَتّى أَنْزَلَتْ بِساحَتِهِ عَداوَتَها مِنْ أَبْعَدِ الدَّارِ، وَ أَسْحَقِ الْمَزارِ.
أُوصِيكُمْ عِبادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ، وَ أُحَذِّرُكُمْ أَهْلَ النِّفاقِ، فَإِنَّهُمُ الضَّالُّونَ الْمُضِلُّونَ، وَ الزّالُّونَ الْمُزِلُّونَ، يَتَلَوَّنُونَ أَلْواناً، وَ يَفْتَنُّونَ افْتِناناً، وَ يَعْمِدُونَكُمْ بِكُلِّ عِمادٍ، وَ يَرْصُدُونَكُمْ بِكُلِّ مِرْصادٍ، قُلُوبُهُمْ دَوِيَّةٌ، وَ صِفاحُهُمْ نَقِيَّةٌ، يَمْشُونَ الْخَفاءَ، وَ يَدِبُّونَ الضَّرّاءَ، وَصْفُهُمْ دَواءٌ، قَوْلُهُمْ شِفاءٌ، وَ فِعْلُهُمُ الدّاءُ الْعَياءُ. حَسَدَةُ الرَّخاءِ، وَ مُؤَكِّدُوا الْبَلاءِ، وَ مُقَنِّطُوا الرَّجاءِ، لَهُمْ بِكُلِّ طَرِيقٍ صَرِيعٌ، وَ إِلى كُلِّ قَلْبٍ شَفِيعٌ، وَ لِكُلِّ شَجْوٍ دُمُوعٌ، يَتَقارَضُونَ الثَّناءَ، وَ يَتَراقَبُونَ الْجَزاءَ، إِنْ سَأَلُوا أَلْحَفُوا، وَ إِنْ عَذَلُوْا كَشَفُوا، وَ إِنْ حَكَمُوا أَسْرَفُوا، قَدْ أَعَدُّوا لِكُلِّ حَقٍّ باطِلًا، وَ لِكُلِّ قائِمٍ مائِلًا، وَ لِكُلِّ حَىٍّ قاتِلًا، وَ لِكُلِّ بابٍ مِفْتاحاً، وَ لِكُلِّ لَيْلٍ مِصْباحاً، يَتَوَصَّلُونَ إِلَى الطَّمَعِ بِالْيَأسِ لِيُقِيمُوا بِهِ أَسْواقَهُمْ، وَ يُنْفِقُوا بِهِ أَعْلاقَهُمْ: يَقُولُونَ فَيُشَبِّهُونَ، وَ يَصِفُونَ فَيُمَوِّهُونَ، قَدْ هَيَّأوا الطَّرِيقَ وَ أَضْلَعُوا الْمَضِيقَ، فَهُمْ لُمَةُ الشَّيْطانِ، وَ حُمَةُ النِيّرانِ أُولئِكَ حِزْبُ الشَّيْطانِ، أَلا إِنّ حِزْبَ الشَّيْطانِ هُمُ الْخاسِرُونَ.
در وصف منافقان
خدا را بر توفيقى كه به اطاعتش داده، و ما را از نافرمانى بازداشته، ستايش مىكنيم، و از او مىخواهيم كه نعمتش را كامل، و دست ما را به ريسمان محكمش متصل گرداند.
مشكلات رسالت
و شهادت مىدهيم كه محمد (ص) بنده و فرستاده اوست كه در راه رضايت حق در كام هرگونه سختى و ناراحتى فرو رفت، و جام مشكلات و ناگواريها را سركشيد، روزگارى خويشاوندان او به دورويى و دشمنى پرداختند، و بيگانگان در كينهتوزى و دشمنى با او متحد شدند، اعراب براى نبرد با پيامبر عنان گسيخته، و با تازيانه بر مركبها نواخته و از هر سو گرد مىآمدند، و از دورترين سرزمين، و فراموش شدهترين نقطهها، دشمنى خود را بر پيامبر (ص) فرود آوردند.
سيماى منافقان
اى بندگان خدا! شما را به ترس از خدا سفارش مىكنم، و شما را از منافقان مىترسانم، زيرا آنها گمراه و گمراهكنندهاند، خطاكار و به خطاكارى تشويق مىكنند، به رنگهاى گوناگون ظاهر مىشوند از ترفندهاى گوناگون استفاده مىكنند، براى شكستن شما از هر پناهگاهى سود مىبرند، و در هر كمينگاهى به شكار شما مىنشينند، قلبهايشان بيمار، و ظاهرشان آراسته است، در پنهانى راه مىروند، و از بيراههها حركت مىكنند، وصفشان دارو، و گفتارشان درمان اما كردارشان دردى است بىدرمان، بر رفاه و آسايش مردم حسد مىورزند، و بر بلا و گرفتارى مردم مىافزايند، و اميدواران را نااميد مىكنند، آنها در هر راهى كشتهاى، و در هر دلى راهى، و بر هر اندوهى اشكها مىريزند، مدح و ستايش را به يكديگر قرض مىدهند، و انتظار پاداش مىكشند، اگر چيزى را بخواهند اصرار مىكننند و اگر ملامت شوند، پردهدرى مىكنند، و اگر داورى كنند اسراف مىورزند. آنها برابر هر حقى باطلى، و برابر هر دليلى شبههاى، و براى هر زندهاى قاتلى، و براى هر درى كليدى، و براى هر شبى چراغى تهيه كردهاند، با اظهار ياس مىخواهند به مطامع خويش برسند، و بازار خود را گرم سازند، و كالاى خود را بفروشند، سخن مىگويند اما به اشتباه و ترديد مىاندازند، توصيف مىكنند اما فريب مىدهند، در آغاز، راه را آسان و سپس در تنگناها به بنبست مىكشانند، آنها ياوران شيطان و زبانههاى آتش جهنم مىباشند. (آنان پيروان شيطانند، و بدانيد كه پيروان شيطان زيانكارانند.)