نماز پل ارتباطي قوي بين خداوند و نمازگزار ايجاد مي كند. در هنگام نماز انسان با حالتي تمنا گونه درخواست خود را ابراز مي دارد كه بايد علت اين حالت را بررسي كرد. خداوند در قرآن مي فرمايند: 

{الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ} [الرعد: 28]. 
" آن ها كه ايمان آورده اند، دل هايشان با ياد خدا آرام مي گيرد، به درستي كه با ياد خدا دل ها آرام مي گيرد.
همچنين خداوند در جاي ديگري مي فرمايند: 

{أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآَنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآَنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا * وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا}[الإسراء: 78-79]."نماز را اقامه كن، از غروب خورشيد تا تاريكي شب و خواندن نماز صبح را، كه نماز صبح را همگان گواه اند. ??. قسمتي از شب را براي خواندن نماز بيدار باش، كه نمازي اضافه براي تو است، باشد كه به زودي پروردگارت مقام تو را به جايگاهي بالا ببرد." 

حضرت محمد (سلام و درود خداوند بر او و خاندانش باد) زماني كه ناراحتي ايشان را فرا مي گرفت مي فرمودند:وقال النبي صلى الله عليه وسلم: (يا بلال أقم الصلاة أرحنا بها)[سنن أبي داود]"اي بلال، اذان بگو و با آن ما را به آرامش برسان." 

مطالعه علمي
با بررسي چندين مورد مشخص شده است كه نماز و دعا بر روي پايايي مغز و نحوه كاركرد آن تاثير به سزايي دارد و همچنين مشخص شده است كه تاثيراتي بر روي بدن مي گذارد. در بين اين تاثيرات، اثر تنظيمي خون در بعضي قسمت هاي مغز است.
تاثير دعا در فعاليت فكري
اين تحقيق توسط پروفسور Newbergدر بخش اشعه ايكس مركز پزشكي دانشگاه پنسيلوانيا بر روي تعدادي از انسان هايي كه ايمان قوي به خدا دارند و داراي اديان مختلفي هستند، در هنگام عبادت كردن انجام شده است.
اين تحقيق با استفاده از دستگاه Single Photon C.T. scanانجام شده است كه جريان خون در قسمت پيشيني مغز را با رنگ هاي مختلف نشان مي دهد به طوري كه رنگ قرمز نمايانگر بيشترين فعاليت و رنگ هاي زرد و سبز بيانگر كم ترين فعاليت هستد.

تصوير اول 



اين تصوير نشان دهنده فعاليت مغز قبل از انجام مراقبه (سمت چپ) و بعد از مراقبه (سمت راست) است. همان طور كه مي بينيم در هنگام مراقبه و دعا، جريان عبوري خون بيشتر شده است. قسمت قدامي مغز مسئول كنترل كردن احساسات و هيجانات است و همچنين اين قسمت مسئول يادگيري و فهميدن و انجام فعاليت پيچيده مي باشد.

كلمات استفاده شده در شكل
ـ Baseline: حالت عادي بدون مراقبه
ـ Meditation: در هنگام مراقبه

تصوير دوم


اين تصوير نشان دهنده قسمت استخوان اهيانه اي(Parietal lobe) است كه اين قسمت مسئول داشتن احساسي از زمان و فضا است. از اين تصاوير اين طور نتيجه گيري شد كه در هنگام دعا، تفكر و طلبيدن خداوند، احساس خود هوشياري(توجه به خويشتن) محو مي شود و به جاي آن حسي از آرامش و اطمينان و آزادي در شخص ايجاد مي شود و شخص احساسي از تقرب به خداوند پيدا مي كند كه با هيچ جمله اي نمي توان آن را توصيف كرد.

آيه هايي از قرآن
آيه هاي بسياري در مورد اهميت اقامه نماز در قرآن است. قرآن ارتباطي بين صبر و نماز ايجاد كرده است تا مطمئن شويم كه نماز گزار احساس تحريك و بي صبري نكند.
خداوند متعال در قرآن فرموده اند:
{وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ}البقرة:45.
"از صبر و نماز ياري بجوييد، به درستي كه اين كار جز براي فروتنان، براي بقيه مشكل و سخت است".
آيه هاي ديگري در مورد نماز و آرامش وجود دارد:
فَإِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلاهَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَي جُنُوبِكُمْ*فَإِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا[النساء: 103]. "پس هرگاه نماز بگزارديد، خدا را ايستاده و نشسته و بر پهلو خوابيده ياد كنيد و چون آرامش يافتيد نماز را برپاي داريد، كه نماز براي ايمان آورندگان واجبي به هنگام است".
{قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ *الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ} [المؤمنون: 1-2.]
".به درستي كه مومنان رستگار شدند. آن ها كه در نمازشان فروتن هستند". سوره مومنون
نتيجه گيري
اين آيه هاي نوراني از قرآن و تحقيقات علمي بيانگر اهميت دعا در زندگي مومنان است. همچنين اهميت دعا و تكريم در هنگام نماز خواندن مشخص مي شود. بدين ترتيب منطق اسلام در اهميت قايل شدن براي خطر ترك نماز مشخص مي شود.
اگر مطالعات نشان دهنده آرامش ذهني در هنگام دعا كردن براي غير مسلماناني است كه در هنگان دعا قرآن نمي خوانند، در هنگام نماز خواندن و خواندن قرآن چه اتفاقي مي افتد؟ مسلما تاثير اين كار بيشتر از مراقبه و دعاي معمولي است.
اين آيه را كه تائيدي براي اهميت ايجاد ارتباط با خدا است به ياد مي آوريم كه بر پرهيزگاري،‌ فرمانبرداري،‌خالص سازي قلب و واگذاري امور به خداوند تاكيد دارد.
خداوند متعال در قرآن فرموده اند:
{حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَى وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ}[البقرة: 238.]
"نماز ها را و نماز ميانين را پاس داريد و براي خدا به نيايش بايستيد". بقره ???
اين دعا از پيامبر اسلام را نيز به ياد داشته باشيم:

{رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلَاةِ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ}
بار الها به من و خاندانم توفيق عبادت خالص عطا كن و خداي من، نمازم را از من قبول كن. 


نويسنده:دكتر نهى أبو كريشة
برگردان: احسان اشرفي 


مصــادر
القرآن الكريم
-Why God Won’t Go Away,
(w/ Eugene G. d’Aquili, MD),
2001

-Drs. d'Aquili and Newberg entitled, "Religious and Mystical States : A Neuropsychological Substrate" (Zygon 28: 177-200, 1993).

-Newsweek

May 7, 2001

Religion And The Brain
In the new field of "Neurotheology," scientists seek the biological basis of sprituality. Is God all in our heads?

Author: Sharon Begley
With Anne Underwood

Edition: U.S. Edition
Section: Science and Technology