|
|
|
|
|
درس هفدهم -توصيهها و تذكرات (1) |
 توجه به نكات مطرح شده در اين درس سبب خواهد شد كه شما حافظان گرانقدر ضمن ارتقاي كيفيت محفوظاتتان، در ارائه محفوظات موفقتر باشيد. 1ـ هميشه آماده باشيد: حافظان موفق، حافظاني هستند كه همواره بر محفوظاتشان تسلط داشته باشند؛ آماده ارائه آنها باشند؛ و بتوانند در لحظات گوناگون از حفظشان استفاده بكنند. 2ـ آمادگي براي مسابقات: يكي از عرصههاي مهم ارائه محفوظات، مسابقات مختلف حفظ قرآن است كه خوشبختانه در سطوح و سنين مختلف و در سطح كشور برگزار ميشود. آمادگي حافظان معمولاً در مسابقات بيشتر روشن ميشود. حافظ قوي و مسلط، حافظي نيست كه چند روز يا هفته قبل از برگزاري مسابقهاي، خود را آماده كند، بلكه حافظ مسلط، حافظي است كه اگر هر زمان بنا شد در مسابقه شركت كند، با كمترين زماني خود را به بهترين وضعيت برساند. 3ـ شركت در كلاس حفظ و پاسخگويي به محفوظات: يكي از مسائلي كه بسيار مورد سفارش ميباشد، انجام حفظ دسته جمعي و شركت مرتب در كلاسهاي دارالقرآن است. حفظ دسته جمعي و با حضور عدهاي همهدف سبب ميشود: 1ـ انگيزه انسان براي ادامه كار افزايش يابد. 2ـ پشتكار انسان تقويت شود. 3ـ پرسش و پاسخ داخل و خارج كلاس موجب تقويت محفوظات شود. 4ـ حالت مسابقه و سبقت از همكلاسيها موجب پيشرفت بيشتر گردد. 4ـ راه رهايي از شك در ارائه محفوظات: هر حافظي هنگام مرور محفوظات و بخصوص پاسخگويي به آنها ممكن است دچار شك و ترديدهايي بشود. آيا اين آيه جلوتر بود يا آيه ديگر؟ اين كلمه چه اعرابي داشت؟ اين بخش آيه با « اِنّ » شروع ميشود يا « اَنّ »؟ و سؤالاتي نظير اينها. ممكن است حتي طرح اين سؤالات در ذهن تا حل آن كمتر از يك ثانيه طول بكشد. شايد شما هم به چنين وضعي دچار شده باشيد! چه بايد كرد؟ هم مباني علمي مربوط به حافظه و هم تجربه اثبات ميكنند كه در اين موارد، معمولاً اولين چيزي كه به ذهن رسيده و ميخواهد بر زبان جاري شود، صحيح است. نبايد شك به خود راه داد و همان چيزي كه اول بار ميخواهيم بخوانيم را بدون ترس بخوانيم. 5ـ حرف اول و آخر، كيفيت: بارها تأكيد كردهايم، كيفيت را بايد در رأس امور و سرلوحه برنامه حفظ و مرور قرار داد. افرادي كه كميت را ترجيح ميدهند نميتوانند حفظ خوبي داشته باشند. حفظ باكيفيت است كه تأثيرگذارتر و ماندگارتر است. حافظاني كه كل قرآن را در شش ماه حفظ كردهاند معمولاً در كمتر از شش سال آن را از دست دادهاند، مگر افرادي كه پس از حفظ، با مرور دقيق و خوب، آن را تثبيت كرده باشند. 6ـ حفظ ترتيبي و موضوعي: حفظ قرآن به ترتيب از اول تا آخر (و يا هر بخش پشت سر هم شامل يك يا چند سوره) حفظ ترتيبي است. در اين نوع از حفظ، آيات به ترتيب قرآن به ذهن سپرده ميشود. نوع ديگري از حفظ وجود دارد كه در آن، آياتي كه در باره موضوعات مختلف وجود دارد، به تفكيك موضوع به ذهن سپرده ميشود. مثلاً حفظ آياتي كه در باره عمل صالح يا بهشت هستند، حفظ موضوعي ناميده ميشود. حفظ موضوعي بخصوص براي تفسير و پرداختن به معناي آيات قرآن كريم مفيد است. اگر كسي آيات مربوط به موضوعات مختلف را حفظ كند لزومي ندارد به صورت ترتيبي هم كل قرآن را حفظ شده باشد مگر اينكه تلاشي براي اتصال آيات هر سوره و تكميل ارتباط بين آيات انجام دهد. 7ـ حفظ كامل و حفظ نسبي: حفظ كامل يعني حفظي كه با تسلط بر آيات و سورهها انجام پذيرفته باشد و براي ارائه كامل محفوظات، تسلط وجود داشته باشد. در مقابل، حفظ نسبي يعني حفظي كه به صورت نسبي ـ و نه كامل و دقيق ـ انجام شده باشد. اين حفظ هر چند براي ارائه كامل و مسابقهاي مناسب نيست، اما بسياري از نتايج حاصل از حفظ كامل نظير انس با قرآن در آن وجود دارد. چنانچه از كسي كه حافظ نسبي قرآن است مكان آيهاي را در قرآن بپرسيم ميداند هر چند نتواند به طور دقيق و كامل، قبل و بعد از آن را بخواند. 8ـ حفظ ترجمه: حافظ قرآن نيازي به حفظ ترجمه آيات ندارد. گفتيم براي تثبيت حفظ بهتر است ترجمه آيات را مطالعه كنيم. اما نيازي به حفظ ترجمه نيست زيرا ترجمه قرآن مثل خود قرآن نيست كه حفظ آن ثواب داشته يا موجب انس و تقرب به خدا شود. نكته ديگر قابل توجه براي سطح تحصيلي راهنمايي و بالاتر اينكه به جاي حفظ ترجمه قرآن به فراگيري زبان قرآن و آشنايي با تفسير بپردازيد تا به طور اصولي و مبنايي، ترجمه و فهم را فراگيريد و هر جاي قرآن را كه خواستيد بتوانيد درك كنيد.
پرسش: 1ـ بين حفظ ترتيبي و موضوعي چه فرقي وجود دارد؟ 2ـ سه فايده براي شركت در كلاسهاي حفظ ذكر كنيد. 3ـ حفظ نسبي چه ارتباطي با حفظ كامل دارد؟ 4ـ آيا لازم است حافظ قرآن به حفظ ترجمه نيز اقدام ورزد؟ اگر نه، چه راهي براي تسلط بر مفاهيم قرآن پيشنهاد ميكنيد؟
|
|
|