( وَ مِنْ خُطْبَةٍ لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ ) يُومِئُ فِيها إِلَى الْمَلاحِمِ: وَ أَخَذُوا يَمِيناً وَ شِمالًا: ظَعْناً فِى مَسالِكِ الْغَىِّ، وَ تَرْكاً لِمَذاهِبِ الرُّشْدِ، فَلا تَسْتَعْجِلُواْ ما هُوَ كآئِنٌ مُرْصَدٌ ،وَ لا تَسْتَبْطِئُوا ما يَجِىءُ بِهِ الْغَدُ، فَكَمْ مِنْ مُسْتَعْجِلٍ بِما إِنْ أَدْرَكَهُ وَدَّ أَنَّهُ لَمْ يُدْرِكْهُ، وَ ما أَقْرَبَ الْيَوْمَ مِنْ تَباشِيرِ غَدٍ، يا قَوْمِ هذا إِبّانُ وُرُودِ كُلّ مَوْعُودٍ، وَ دُنُوٍّ مِنْ طَلْعَةِ ما لا تَعْرِفُونَ. أَلا وَ إِنّ مَنْ أَدْرَكَها مِنّا يَسْرِى فيها بِسِراجٍ مُنِيرٍ، وَ يَحْذُو فِيها عَلى مِثالِ الصّالِحِينَ، لِيَحُلّ فِيها رِبْقاً، وَ يُعْتِقَ رِقّاً، وَ يَصْدَعَ شَعْباً، وَ يَشْعَبَ صَدْعاً، فِى سُتْرَةٍ عَنِ النّاسِ لا يُبْصِرُ الْقائِفُ أَثَرَهُ وَ لَوْ تابَعَ نَظَرَهُ، ثُمَّ لَيُشْحَذَنّ فِيها قَوْمٌ شَحْذَ الْقَيْنِ النَّصْلَ، تُجْلى بِالتَّنزِيلِ أَبْصارُهُمْ، و يُرْمى بِالتَّفْسِيرِ فِى مَسامِعِهِمْ، وَ يُغْبَقُونَ كَأْسَ الْحِكْمَةِ بَعْدَ الصَّبُوحِ.
مِنْها: وَ طالَ الْأَمَدُ بِهِمْ لِيَسْتَكْمِلُوا الْخِزْىَ، وَ يَسْتَوْجِبُوا الْغِيَرَ، حَتّى إِذَا اخْلَوْلَقَ الْأَجَلُ، وَ اسْتَراحَ قَوْمٌ إِلَى الْفِتَنِ، وَ اشْتالُوا عَنْ لِقاحِ حَرْبِهِمْ لَمْ يَمُنُّوا عَلَى اللَّهِ بِالصَّبْرِ، وَ لَمْ يَسْتَعْظِمُوا بَذْلَ أَنْفُسِهِمْ فِى حَقّ، حَتّى إِذا وافَقَ وارِدُ القَضاءِ انقِطاعَ مُدَّةِ الْبَلاءِ، حَمَلُوا بَصائِرَهُمْ عَلى أَسْيافِهِمْ، وَ دانُوا لِرَبِّهِمْ بِأَمْرِ واعِظِهِمْ حَتّى إِذا قَبَضَ اللَّهُ رَسُولَهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ رَجَعَ قَوْمٌ عَلَى الْأَعْقابِ، وَ غالَتْهُمُ السُّبُلُ، وَ اتَّكَلُوا عَلَى الْوَلائِجِ وَ وَصَلُوا غَيْرَ الَّرحِمِ، وَ هَجَرُوا السَّبَبَ الَّذِى أُمِرُوا بِمَوَدَّتِهِ، وَ نَقَلُواْ الْبِناءَ عَنْ رَصِّ أَساسِهِ، فَبَنَوْهُ فِى غَيْرِ مَوْضِعِهِ، مَعادِنُ كُلِّ خَطِيئَةٍ، وَ أَبْوابُ كُلِّ ضارِبٍ فِى غَمْرَةٍ قَدْ مارُوا فِى الْحَيْرَةِ، وَ ذَهَلُوا فِى السَّكْرَةِ عَلى سُنَّةٍ مِنْ الِ فِرْعَوْنَ مِنْ مُنقَطِعٍ إِلَى الدُّنْيا راكِنٍ، أَوْ مُفارِقٍ لِلدِّينِ مُبايِنٍ.
اشارت به حوادث بزرگ
آينده بشريت و ظهور حضرت مهدى (عج)
به راههاى چپ و راست رفتند، و راه ضلالت و گمراهى پيمودند، و راه روشن هدايت را گذاشتند، پس درباره آنچه كه بايد باشد شتاب نكنيد، و آنچه را كه در آينده بايد بيايد دير مشماريد، چه بسا كسى براى رسيدن چيزى شتاب مىكند، وقتى به آن رسيد دوست دارد، كه اى كاش آن را نمىديد، و چه نزديك است امروز ما به فردايى كه سپيده آن خواهد دميد، اى مردم! اينك ما در آستانه تحقق وعدههاى دادهشده، و نزديكى طلوع آن چيزهايى كه بر شما پوشيده و ابهامآميز است، قرار داريم.
رهآورد حكومت حضرت مهدى (عج)
بدانيد آن كس از ما (حضرت مهدى (عج)) كه فتنههاى آينده را دريابد، با چراغى روشنگر در آن گام مىنهد، و بر همان سيره و روش پيامبر (ص) و امامان (ع) رفتار مىكند تا گرهها را بگشايد، بردگان و ملتهاى اسير را آزاد سازد، جمعيتهاى گمراه و ستمگر را پراكنده و حقجويان پراكنده را جمعآورى مىكند، حضرت مهدى (عج) سالهاى طولانى در پنهانى از مردم به سر مىبرد آنچنان كه اثرشناسان، اثر قدمش را نمىشناسند، گرچه در يافتن اثر و نشانهها تلاش فراوان كنند. سپس گروهى براى درهم كوبيدن فتنهها آماده مىگردند، و چونان شمشيرها صيقل مىخورند، ديدههاشان با قرآن روشنايى گيرد، و در گوشهاشان تفسير طنين افكند، و در صحبگاهان و شامگاهان جامهاى حكمت سر مىكشند.
سرنوشت امت اسلامى پس از پيامبر (ص)
روزگار آنان به طول انجاميد تا رسوايى آنها به نهايت رسيد، و خود را سزاوار بلاى زمانه گرداندند، و چون پايان مدت آنها نزديك شد، گروهى در فتنهها آسودند و گروهى دست به حمله و پيكار با فسادگران زدند و با شكيبايى كه داشتند بر خدا منت ننهادند، و جان دادن در راه خدا را بزرگ نشمردند، تا آنجا كه اراده الهى به پايان دوران جاهليت موافق شد، شمشيرها در راه خدا كشيدند، و بينشهاى خود را بر شمشير نشاندند، و طاعت پروردگار خود را پذيرفتند، و فرمان پنددهنده خود را شنيدند، در پيروزى و سربلندى زيستند. تا آنكه خدا، پيامبرش را نزد خود برد، (افسوس) كه گروهى به گذشته جاهلى خود برگشتند، و با پيمودن راههاى گوناگون به گمراهى رسيدند، و به دوستان منحرف خود پيوستند و از دوستى با مومنان بريدند كه به آن امرشده بودند، و بنيان اسلامى را تغيير داده در جاى ديگر بنا نهادند، آنان كانون هر خطا و گناه، و هر فتنهجو را درگاه و (پناهگاه) شدند، كه سرانجام در سرگردانى فرو رفته، و در غفلت و مستى به روش و آيين فرعونيان درآمدند، يا از همه بريده و دل به دنيا بسته، يا پيوند خود را با دين گسستند.