|
|
|
|
|
درس دوازدهم -عوامل مؤثر در مرور(2) و آسيبهاي مرور |
 4ـ زمان مناسب: لازم است مرور در زمان مناسب صورت گيرد. بعضي از مواقع، ذهن ما پراكنده يا مشغول به چيز ديگر است. مرور محفوظات در اين زمانها نتيجهاي ندارد. در اين مواقع معمولاً نميتوان مرور كامل و درستي داشت. ذهن بسيار پرش ميكند يعني از آيهاي به آيه ديگر در آن سوره و حتي از سورهاي به سوره ديگر منتقل ميشود. وقتي هم مرور تمام ميشود، تأثير لازم را نداشته است. در اين مواقع حتي اگر برنامه مرور به تعويق افتاده يا تعطيل شود بهتر از مرور با اين وضعيت است!! اگر بتوانيم در برنامه زندگي خود، فرصت ثابتي را براي كار مرور اختصاص دهيم، مطلوبترين حالت است. دقت كنيد حفظ قرآن و مرور آن اگر با شرايط دقيق صورت گيرد، ميتواند ساير كارهاي زندگي انسان را نيز منظم و منضبط بكند. 5ـ مكان مناسب: مكان مناسب و متناسب براي مرور محفوظات در تثبيت آنها بسيار مؤثر است. مكاني عاري از دلمشغولي و پراكندگي بهترين مكان براي مرور محفوظات است. البته نقش مكان در مرور همانند اصل حفظ نيست. 6ـ ارائه محفوظات به ديگران: يكي از نكاتي كه در مرور محفوظات و تثبيت آنها بسيار مهم و مؤثر است، ارائه محفوظات به ديگران است. اگر حافظ قرآن بتواند آنچه را حفظ كرده به طور مرتب به ديگران ارائه كند، در زماني كوتاه بر آنها مسلط خواهد شد. براي انجام اين كار بهتر است با فرد مشخص و ثابتي ـ نظير پدر، مادر، خواهر، برادر، همكلاسي يا معلم ـ هماهنگ كرده و آنچه را كه حفظ كردهايم با برنامه مشخص ارائه كنيم. تأثير يك دور ارائه محفوظات به شخص ديگر بيترديد از ده بار مرور كه براي خودمان انجام ميدهيم بيشتر است! وقتي حافظ قرآن، آيات را براي خود ميخواند و با اشكال مواجه ميشود، با مراجعه به مصحف يا نوار، به قرائت خود ادامه ميدهد و چه بسا پس از اتمام مرور محفوظات تصوير درستي از اشكالات خويش نخواهد داشت. مناسب است وقتي انسان آيات را به ديگري ارائه ميكند، هر جا با مشكل مواجه شد و با كمك فرد مقابل توانست رفع اشكال كند، آن مورد را يادداشت كند. يادداشت اين موارد ميتواند ذهن حافظ را در مرورهاي بعدي فعال كرده و توجه او را بيشتر جلب كند. شركت منظم در كلاسهاي دارالقرآن در اين جهت مفيد ميباشد. 7ـ توكل: همانگونه كه در اصل حفظ قرآن، توكل به قدرت الهي و كمك از او ضروري است، در مرور محفوظات نيز بايد توكل داشته باشيم. اصولاً كار حفظ قرآن و مرور آن بدون توكل ممكن نيست. هر چه انسان توكل بيشتري داشته باشد كار حفظ و مرورش بهتر پيش ميرود. 8ـ وضو داشتن: وضو داشتن در هنگام قرائت قرآن مستحب است. اگر مرور محفوظات با وضو همراه شود، ارتقاي كيفي در آن رخ ميدهد. 9ـ رو به قبله و مؤدب بودن: در هنگام مرور محفوظات بهتر است انسان رو به قبله و با ادب كامل بنشيند تا بتواند از ارتقاي مناسب در حفظ برخوردار شود. 10ـ استعاذه: قرآن را بايد با پناه بردن به خدا (استعاذه) قرائت كرد تا ضمن دوري از شيطان، بتوان حفظي سريعتر و بهتر داشت. ذكر « اعوذ بالله من الشيطان الرجيم » بسيار مهم و قابل توصيه است. آسيبها: از ميان آسيبهاي مختلفي كه در كار مرور تصور ميشود، دو آسيب مهم را گوشزد ميكنيم. اين دو آسيب را به عنوان آسيبهاي حفظ نيز برشمرده بوديم و اينجا به نوعي ديگر و از منظري متفاوت به آنها اشاره ميكنيم. 1ـ ضعف در پشتكار: پشتكار در مرور اهميت ويژهاي دارد. اگر كسي در اصل حفظ پشتكار نداشته باشد حداكثر برنامه حفظش تعطيل ميشود ولي اگر در برنامه مرور پشتكار مناسب وجود نداشته باشد، محفوظات قبلي دچار اختلال شده و كمكم از ذهن پاك ميشود و نتايج زيانباري كه قبلاً گفتيم را در پي خواهد داشت. 2ـ ضعف در برنامهريزي مناسب: در باره اصل برنامهريزي بارها سخن گفتهايم. برنامهريزي ضعيف در مرور محفوظات و يا بدون برنامه بودن در اين كار، موجب مختل شدن مرور و ضعف محفوظات و نهايتاً پاك شدن آنها از ذهن خواهد شد. زحمات قبلي بيثمر و باطل خواهد شد.
پرسش: 1ـ ارائه محفوظات به ديگران چگونه ميتواند در بهبود محفوظات مؤثر باشد؟ 2ـ دو آسيب مهم در مرور را توضيح دهيد. 3ـ پشتكار در حفظ و مرور چه جايگاهي دارد؟ 4ـ زمان و مكان مناسب مرور چه ويژگيهايي دارد؟
|
|
|